1.
Eerst de achterflaptekst gelezen.
‘(…) Sterkteleer [is] een literair werk over het construct mens, de door de loop van het leven zwaarbelaste mens, zonder religieuze schil of bodem, kracht ontlenend aan de schone kunsten, filosofie en wetenschap. De gedichten in Sterkteleer zijn in essentie existentieel. Het leven zelf staat erin op het spel (…)’
Eerste reactie. Het wordt hierna een opgave voor de lezer om hem onbevooroordeeld te lezen. Hij voelt als een ongewenste indringer. Je zou erover kunnen opmerken: Waartoe dient een achterflaptekst op een poëziebundel? Het is aan de lezer om vast te stellen of de tekst al dan niet over een ‘construct mens’ gaat, dat de mens zwaarbelast is zonder een religieuze schil of bodem. Maar het werk neemt ondertussen wel een elixer van de schone kunsten, filosofie en wetenschap in. Laat deze triade nou juist worden geschraagd door meta-fysica. Het staat de lezer vrij om in de laatste strofe van het tweede gedicht OMEN (sic!) in het woord ‘vis’ het geheime vroegchristelijk symbool ichtus te lezen, of bij ‘er zwemt een vis in de hemel (SCHIJNBARE LIJN) te denken aan een religieuze schil. De bundel kent vele momenten die zo kunnen worden geduid. Ik durf de gok te wagen: poëzie en meta-fysica zijn twin brothers.
De achterflap-tekst leest als een voor-getimmerd denkraam (wat zeker een construct is).

2.
En nu het fijne om te zeggen.
Sterkteleer blijft in de goede zin van het woord steeds een raadsel. Lans Stroeve graaft op een subtiele non-conventionele wijze door de lagen van de tijd en trekt door haar landschappen. Wat zij vindt staat – en dat wat staat dreigt. Sterkteleer overstijgt het private van een bedreigd lichaam.

3.
Sterkteleer en ‘het construct mens’.
Werktuigbouwkundigen (fietsenmakers), machinebouwers, architecten, vliegtuigontwerpers enzovoort zijn de professionals. Zij zijn bekend met de relatie tussen de aard van de constructie en de vergankelijkheid. Hun sterkteleer kent een leercurve. Dit betekent overigens niet dat zij per se uit zijn op een langere levensduur van hun constructen. Ook sterkteleer heeft een schaduw-relatie met geld en geld verdienen.
In de 18e eeuw stelde de medicus Boerhaave zich een mens voor als een construct van zuilen, balken, perskamers, en filters. Allemaal geschikte onderdelen voor de formules van een moderne constructeur. Het hart van een varken voor een medische specialist. Sterkteleer in deze context, gericht op het goede, heeft ook een schaduw-relatie met geld en geld verdienen.
Sterkteleer van Lans Stroeve scheert over beide sterkteleren heen. Haar sterkteleer gaat over het bestaan dat zich niet laat uitdrukken met vormen en formules. Haar wereld wordt gesteisterd door een stormachtige wind van krimp en expansie in zowel tijd als ruimte. Er gaat vanalles heen en weer. Wat verschijnt in een min of meer alledaagse gebeurtenis verdwijnt in een min of meer alledaagse gebeurtenis.
Haar sterkteleer is een verzameling van telkens dezelfde momenten maar dat dezelfde toch telkens anders. De bundel is een machine die sputtert, uit de hand loopt, uit elkaar valt, zich herpakt en opnieuw start. Sterkteleer laat zich in algemene zin lezen als een bundel over de toekomst van onze eigen geschiedenis. Wat te doen met onze ervaringen, verlangens, kwetsbaarheden, met alles wat achter en voor ons ligt, met wat al niet. Ook zegt haar poëzie: de toekomst van nu wordt belangrijker dan ooit. Haar sterkteleer is actief bezig met het aftasten van hoe het onvoorspelbare er werkelijk voor staat. Voortdurend laat zij weten dat de natuur sterker is dan de leer. De leer zou een ladder kunnen zijn met onvoorspelbare sporten. Over onraad, over kansen, over geloven dat het kan, over niet aarzelen maar doen.
Haar sterkteleer zou kunnen gaan over durf. Dat kortstondige moment van aarzeling: gebruik ik de vondel om over de sloot te komen? Ben ik daar niet te zwaar voor? Misschien zit er rot in? Is de smalle plank niet te glad? Durf jij, durf ik, wie gaat eerst jij? Ik?

In Sterkteleer ligt de vraag op de loer of optimisme ons niet in de luren legt?
(fragment uit POGING TOT EEN AFSCHEIDSREDE)
(…) en geen
andere uitweg dan de sloot. Daar zwemt
het gedicht, krabbelt de kant op en vlucht

4.
De bundel is rijk aan mogelijke aanvlieg-routes. Morgen zal mijn perspectief op de bundel beslist weer anders zijn. Niets erin dat stolt. Dit maakt van het ‘construct’ mens een gewoon mens, plastisch van vlees en bloed, dat geboren wordt en moet leven met een masker.
(fragment uit MASKER)
(…)
in de metro van vandaag. Verzaak niet dat je
aan het diepe hebt gestaan, vermaant hij. Blijf
niet stil over je verblijf onder de oppervlakte, praat
waarover men liever zwijgt, wat niet past maar
in iedereen aanwezig is, bij elke geboorte een gegeven
is, tegelijkertijd op de wereld gezet en van eenzelfde
grootte is als het denken aan het zwart rondom het
aldoor uitzettend heelal waar het kind op hem afrent
om eerst omhelsd te zijn voordat hij zijn werk kan
doen, het niet meer bewegen mag en ruggelings
hoor je zijn verhaal terwijl hij over je gelaat een warm
laken legt van thermoplastisch materiaal….

5.
Een keer valt het

Sterkteleer
Lans Stroeve
Uitgeverij Arbeiderspers
ISBN 9789029552134