Tsjeboerasjka is een grootorig, wollig en goedgelovig wezentje uit een ver land dat in 1966 per ongeluk in een krat appelsienen in Rusland belandde. Omdat hij aan wal eerst de hele tijd omtuimelde van de slapende ledematen werd hij Tsjeboerasjka genoemd, wat Omtuimelaartje betekent. Hij solliciteerde bij de dierentuin maar werd afgewezen omdat hij onbekend was aan de wetenschap. Al snel sloot hij vriendschap met een onberispelijk geklede en uiterst vriendelijke krokodil, genaamd Gena, die mogelijk een nazaat was van de even onberispelijk geklede maar uiterst onvriendelijke krokodil die een halve eeuw eerder de straten van Petersburg onveilig maakte in het relaas Krokodil van Kornej Tsjoekovski. Het leven wordt Tsjeboerasjka en Gena zuur gemaakt door madame Sjapoklak (genoemd naar een inklapbare hoge hoed of klak) en haar dievende rat. De avonturen die ze beleven werden in meerdere, razend populaire boeken opgetekend door Edouard Oespenski (1937-2018), die ook de chroniqueur was van de minstens even populaire avonturen van de kat Oompje Fjodor en zijn vrienden in het dorp Prostokvasjino (Karnemelxtel).

Nog populairder dan beide series boeken werden de animatiefilms die ernaar gemaakt werden, over Prostokvasjino drie langere tekenfilms (1978-1983) en over Tsjeboerasjka vier series stopmotion-poppenfilms (1969-1983). Het wollige wezentje is sindsdien alleen maar populairder geworden, en is op een onzalig moment gekloond met het Russische icoon de beer, waardoor er een soort hybride mascotte ontstond die werd ingezet voor meerdere Olympische merchandising-doeleinden. (De Russische Wikipedia-pagina staat hier: https://ru.wikipedia.org/wiki/Чебурашка.)

In die animatiefilms heb je twee levensliedjes, die diep in de Russische volksziel zijn doorgedrongen en die iedereen, oud en jong en daartussenin, zal kunnen meezingen. Ze worden in de serie vertolkt door krokodil Gena op muziek van V. Sjaïnski en met een tekst van Aleksandr Pavlovitsj Timofeëvski. Het eerste onsterfelijke liedje is Den’ rozjdenia (Verjaardagslied) uit 1971. Het is te beluisteren op YouTube, bijvoorbeeld hier: www.youtube.com/watch?v=Ejx38VZdb7I. Leer de Nederlandse tekst zingen en sla je Russische en Oekraïense en Belarussische vrienden met stomheid!

Verjaardagslied

In hun hoeden en jassen
rennen mensen door plassen
en op straat stroomt het water voorbij.

En ik kom mensen tegen
in de wind en de regen
die mij vragen: Wat doe jij zo blij?

Want ik speel liedjes op mijn trekzak
en de mensen kijken raar.
Ach waarom is mijn verjaardag
toch maar eens per jaar?

En een tovenaar stopt er
in een lichtblauwe copter
met een kaartje voor de bioscoop.

Voor zijn motor gaat starten
wenst hij mij nog van harte:
ik krijg vijfhonderd ijsjes cadeau.

En ik speel liedjes op mijn trekzak
en de mensen kijken raar.
Ach waarom is mijn verjaardag
toch maar eens per jaar?

—
De illustratie is een schets voor de Tsjeboerasjka tekenfilm uit 1969 van de tekenaar L.A. Sjvartsman, afkomstig uit het boek Choedozjniki Sovjetskogo moel’tfil’ma (Tekenaars van de Sovjet tekenfilm, 1978).