Het zesde verhaal van de veertig Verhalen in plaatjes. Vorige week schreef ik over het vijfde.

Letterlijk: ‘Waar is de kluwen? (of het kluwen, voor onzijdigaards.) Hij rolde, hij draaide, Hij draaide, hij rolde. Hij rolde en verstopte zich, de kluwen. Maar ik kon raden waar die heen ging, en de kat kon het niet raden.’ (‘Gdjéé kloebók? Katíélsia, kroetíélsia. Kroetíélsia, katíélsia. Katíélsia i skríélsia kloebok. No já dagadálsia, koedá on deválsia, A kót dagadátsia ne mók.’) Versmaat: voor de verandering een dartele dactylus. Rijmschema: aabccb.

Ook best een leuk gedicht. Een draaierige dactylus die de afwikkelende kluwen imiteert. Authentiek Charms, is mijn sterke vermoeden. Het gedicht bleef bewaard na 1937.

Helen Black vertaalde het in 1938 als Where is the ball?

To twist and turn the knitting ball
The kitten thought was fun.
Down
        down the
                        hill
it
  rolled
          until
                  Suddenly there was none!

Geen dactylus, maar wel kort en laconiek en een leuke knipoog naar de trapsgewijze dichtregels van Majakovski, en de laatste regel raadselachtig in een kleiner lettertje. Er is over nagedacht.

Hans ter Laan vertaalde in 1958 het gedicht als Waar is het kluwen?

Het kluwen wentelt, keert en draait,
Zodra je het maar even aait.
Ha, het rolt, het rolt, het rolt!
Gauw erachteraan gehold!
Hé, waar is het kluwen nou?
Snap je daar wat van? Miauw…

De dactiel is verdwenen door het ventiel. En wat krijgen we: louter lucht en ergerniswekkende navertelling vanuit de tweebenige hoogte en nepverbazing en alles wat volwassenen soms wel een aparte diersoort doet lijken, die wij kinderen gewoon niet kunnen begrijpen.

Dorian Rottenberg vertaalde het als Where’s the Ball?

The little ball rolled,
And it rolled till it couldn’t be seen.
And it rolled, and it rolled,
It’s simple to you, and it’s clear to me too,
But Pussy-Cat isn’t so keen.

Dat is een vrij doorsnee gedichtje geworden. De versvoet is bewaard, maar dat is dan ook alles.

Wo ist der Knäuel? maakte Johann Warkentin ervan, dat leuk begint maar niet bevredigend eindigt, aangezien de clou in de tweenalaatste regel terechtkomt:

Der Knäuel aus Wolle
der rollte und rollte,
er rollte und wollte
nicht stillestehn.
Jetzt ist er verschwunden…
Das Kätzchen sich wundert:
Was ist denn geschehn?

Antoinette Mazzi noemde het Où est la pelote? – uitblinkend in onuitblinkendheid, in een zeer letterlijke vertaling waarin weinig meer van het bollenrollende Russische doorklinkt:

Elle tournait et roulait,
Elle roulait et tournait.
Elle roulait, elle s’est cachée.
Je sais où elle est passée,
Le chat ne l’a pas deviné.

Dus. Hoe dit charmsiaans te vertalen? Tollen en rollen ligt voor de hand. Rijmt er ook iets op kluwen? Stuwen duwen gruwen. Eventueel – voor de verrassing – nieuwe. Is daar iets mee te doen?
We kunnen het ook houden bij een bolletje (wol). Tollen rollen bollen. Volle klankbak. Hollen ook nog? Of wordt dat trollen?
Ik kom uit op Waar is de kluwen? (of Waar is het bolletje?)

Hij tolt en hij rolt,
Het bolletje wol,
Je hoeft hem maar even te duwen.
Hij rolt en hij tolt,
Het bolletje wol –
Waar is ie gebleven, de kluwen?