Gepubliceerd op: vrijdag 28 januari 2022

Poëzieweek 2022: bloem-lezen (1)

 

Het thema van de poëzieweek is dit jaar natuur. Wij laten daarom enkele bloemen en planten aan het woord over hoe zij gedichten uit de Nederlandse literatuur lezen.
Vandaag een gesprek tussen een viooltje en bamboe naar aanleiding van een versregel uit Hoe ik een bos begon in mijn badkamer van Maartje Smits.

 

is overwoekeren in Nederland nog wel een woord

 

OUD-TURNHOUT bamboe
– Nou, wat verschillen wij in grootte!
– (uit de hoogte) Ik zie je haast niet.
– Je beweegt ook voortdurend met die scherpe langwerpige groene bladeren van je, op je hoge stokken.
– Hier sta ik, ik kan niet anders.
– Maar je neemt alsmaar meer ruimte in.
– Ik ben expansief, natuurlijk. Geen grenzen aan de groei! Wat ons niet ombrengt, maakt ons sterker.
– Ten koste waarvan, vraag ik me af. Ongelijkheid, conflict, chaos?
– Heb je het over mij?
– Ja, ze noemen je een woekerplant. Op en top een wezen dat zichzelf reproduceert.
– Vrijheid blijheid, toch?! Dat heb ik zelf verdiend, ik ben ondernemend. Kijk: daar groeien weer acht nieuwe scheuten. Mijn kapitaal rendeert! Dat je je moet weren als je niet wil ten onder gaan, dat zal je nog leren!
– Je palmt de hele wereld in. Je monopoliseert.
– De aarde wil bedekt zijn. ‘Fly with the Eagles or Scratch with the Chickens!’ ‘The Winner Takes it All!’
– Kom je niet uit China?
– Oorspronkelijk wel, maar nu ook steeds vaker in het Westen. Al van globalisering gehoord?
– (mompelt) Kolonisering zal je bedoelen.
– Waarom loop je zo roodblauw aan, jij met je slappe stengeltje?
– Steeds meer terrein veroveren, competitie, concurrentie. Hou je nog wel rekening met je omgeving? Geef je ruimte aan een ander? De kleineren?
– Meritocratie! De wereld is aan de durvers! We Shall Beat Them All!
– Verstikkend. ‘Iedereen is het middelpunt van de wereld, en alleen omdat de wereld van dergelijke middelpunten vol is, is zij een kostbaar iets. .. een middelpunt naast talloze andere, die het even goed zijn als hijzelf.’
– Slap gelul – nergens goed voor. Leve de bovenste 1 procent!
– En de rest kan stikken?
– Precies. Leve het stikstof, daar word ik lekker groot van!
– Bepaalt je materiële basis je bewustzijn? Is het alleen eigenbelang dat je stuurt?
– Reken maar!
– Ik bedoel: wie en wat buit je allemaal niet uit om je groei te bevorderen? Wie maak je tot slaaf?
– Zal mij een zorg wezen. Ieder voor zich en wij tegen allen.
– De voortplanting als ontmanning.
– Spreek voor jezelf, kniel op je bed van vitriolen, geparfumeerde schlemiel! Ik ren erop los en ben een echte man, alsof ik vierentwintig benen had.
– Grootspraak, typisch hooghartig woekerend wezen! Wat een tegenstelling tussen wat is en wat moet zijn.
– Naïeveling!
– Het grootste is wat zo klein geworden is dat het alle grootheid overbodig maakt.
– Kan je je niet wat eenvoudiger uitdrukken. Je praat als een Chinees voor mij.
– (in zichzelf) De kritiek heeft de denkbeeldige bloemen aan de ketting uit elkaar geplukt, niet opdat de mens de fantasieloze, troosteloze ketting zou dragen, maar opdat hij de ketting zou afwerpen en de levende bloem breken.
– Met jou heb ik het gehad. Stop die dikkop van je maar in de grond.
– (verbouwereerde blik)
– Hoe heet je eigenlijk, stuk onbenul?
– Viooltje.
– Ik bedoel je eigennaam.
– (met een zucht) Marx. Karl Marx.

viooltje

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Het gesprek werd opgetekend door Erik de Smedt. Met dank aan ABBA, #ACCELARATE MANIFESTO for an Accelerationist Politics, Hermann Blume, Bertolt Brecht, Elias Canetti, de Club van Rome, Johann Wolfgang von Goethe, Martin Luther, Karl Marx, Friedrich Nietzsche, Jan Siebelink en Donald Trump.

Over de auteur

- is criticus en literair vertaler: recentelijk Ann Cotten, Alle zwanen heten Reinhard en andere gedichten (2011), Spiel auf Leben und Tod. Die Auferstehung des Konrad Bayer (Schreibheft 79/2012), Norbert Hummelt, Geen veerman, geen Styx (2014, met Jan Baeke), Marion Poschmann, Landschap van wilde geruchten. Gedichten (2015), Konrad Bayer, idioot (2015), Konrad Bayer, de peer en ander proza (2017), Ernst Jandl, poëzieklysma (2017), Jean Paul, Gedachtegewemel (2018), Georg Heym, De gek (2019), Gerhard Rühm, het raam (2020), Novalis, Fragmenten/denkopdrachten (2020), Cornelia Hülmbauer, Cyclus V (2020)