Gepubliceerd op: maandag 16 september 2019

Hans Faverey – Als ik een knipmes had

Hans Faverey (Paramaribo 1933 – Amsterdam 1990) schreef ‘moeilijke’ gedichten. Hij oogste bij leven wel de roem die veel dichters moesten ontberen. Ik wil hier proberen een ogenschijnlijk onschuldig liefdesgedichtje open te knippen.

Als ik een knipmes had
Als ik een knipmes had,
kon ik tenminste mijn knip-
mes open en dicht doen.

Met een schaar
had ik knipbewegingen
kunnen maken.
Als ik aan haar denk
zie ik haar het liefst
in bloemetjesjurken;
maar ik kan haar niet
zien, degene zijnde

die ik ben. Dezelfde
veerman; dezelfde

rivier; dezelfde
obscene gebaren tijdens
dat niet-roeien van hem.

Waarom wordt het wapen (knipmes) een gebruiksvoorwerp (schaar)? Volgens knifestore.nl zijn veel knipmessen verboden. Daaronder stiletto’s, vlindermessen en vilmessen. Het open en dicht doen van het knip-mes (mooi geïllustreerd door de regelafbreking) lijkt een bedreiging. Het feit dat het ook met een schaar kan betekent dat die bedreiging niet effectief hoeft te zijn. De ik hoeft er alleen maar zelf in te geloven.

Wanneer de vrouw of het meisje in bloemetjesjurken ten tonele verschijnt, vermoeden we meteen dat de ik jaloers is. Het omslachtige ‘degene zijnde / die ik ben’ werkt poëtisch. Zo’n formulering trekt de aandacht. Hoezo kan de ik haar niet zien? Zit hij gevangen? Is hij een veroordeelde stalker? Heeft hij zichzelf de ogen uitgestoken, moeten we naar de Griekse mythologie?

Dezelfde veerman en dezelfde rivier: wanneer we kiezen voor de Griekse mythologie is dat meteen duidelijk. De veerman heet Charon en de rivier is de Styx in Hades. Maar wat doen we met de obscene gebaren? Steekt de veerman zijn middelvinger op terwijl hij zijn riem laat liggen? Dat lijkt me ontypisch voor een sombere onderwereldambtenaar als Charon. Zou het kunnen zijn dat de ik de obscene gebaren maakt naar de veerman die hem weigert over te zetten?

Of is het ronddobberen in een bootje met een weerbarstige veerman een metafoor voor zijn eigen verlorenheid? Is hij wellicht zélf de veerman, die (als een stalker) obscene gebaren maakt, een beetje zoals de Vieze Man van Kees van Kooten, in plaats van geduldig in haar richting te blijven roeien?

Over de auteur

- Nederlandstalige schrijver van poëzie, essays en satirische vertellingen. Geboren in 1979. Woont fysiek met vrouw en dochter in Seoul, Zuid-Korea en virtueel op creativechoice.org