Coördinaten, lichaam en ziel

Wat zijn we anders dan
posities op de aardbol
graden minuten seconden van hoeken
intersectie van meridianen en breedtes
organische stipjes
immer roerloos
op de apsis van een gegeven moment
zelfs op de polen waar we in één zwaai
alle tijdzones doorbreken
ieder van ons verankerd
in geografische coördinaten
terwijl alleen onze blikken en gedachten
zich verplaatsen die involueren
tot vluchtige materie
waarvan geen gps het spoor bewaart
terwijl onze gulzige lijven
zich verbinden en ontbinden
in chaotische bewegingen
die niet te benoemen zijn
tenzij soms met de algemene naam
van liefde of oorlog
tegengestelde synoniemen
zoals de lijnen die ons omsluiten
voor ze zich afstemmen op de polen
en hun plaats innemen
in de voltooide oneindigheid der cirkels.

(50º37’33’’N, 5º33’18”E)

___

Dit gedicht is van Serge Delaive uit de bundel Meridianen van de doling. Het is vertaald door Katelijne De Vuyst.
Het bijzondere van de bundel is dat de dichter uit de omgeving van Luik komt en schrijft in het Frans, maar dat op zijn verzoek de bundel eerst in het Nederlands is verschenen.
Serge Delaive schreef romans, essays en gedichten die volgens Katelijne duidelijk verband met elkaar vertonen.
De gedichten uit deze bundel worden alle afgesloten met coördinaten van de plaats waarover ze gaan of waar ze geschreven zijn.
Het geciteerde gedicht is dus uit de omgeving van Luik.
Het bevraagt de situatie van de mens: we zijn posities op de aardbol, roerloze stipjes op een gegeven moment (d’un instant donné). Op de polen komen alle meridianen samen en bestaan de tijdzones niet meer. (Dat betekent niet dat de tijd niet voorbij gaat. Ons lichaam heeft zijn eigen ritme. En bovendien: als je niet naar de zon kijkt, maar naar de sterren, zie je ze op de noordpool in 24 uur ronddraaien.)
Onze blikken en gedachten involueren, dat wil zeggen gaan terug naar vluchtige materie. Ze zijn niet meer vast te leggen met elektronische apparatuur. Onze lichamen daarentegen verbinden zich met de materie; het is een entropisch proces.

Liefde en oorlog zijn tegenstellingen, maar tegelijkertijd synoniemen, want liefde is ook oorlog. Dit is volgens de dichter te vergelijken met de denkbeeldige lijnen die over de globe worden getrokken om onze plaats te bepalen. De lijnen omsluiten ons en komen samen bij de polen. De cirkels op de aardbol worden vanaf de evenaar kleiner en eindigen tenslotte in een punt aan de polen.

Serge Delaive schrijft korte regels met vaart. Er zit een cadans in, die je hoort bij hardop lezen. Katelijne De Vuyst heeft het ritme weten te handhaven in haar vertaling. Zij heeft  de Franse titel Latitudes de la Dérive (letterlijk: breedtegraden van de drift) muzikaal en adequaat vertaald. De Nederlandse vertaling leest als een Nederlands gedicht, zo natuurlijk.
___

Serge Delaive
Meridianen van de doling
uit het Frans vertaald door Katelijne De Vuyst
Uitgeverij PoëzieCentrum
€ 23,50
ISBN 9789056551162