[opgelegde duur: 20 minuten]

‘De dood houdt ermee op’: goed nieuws: met vervroegd pensioen? voorgoed? ‘death shall have no dominion’, no more? Canetti, boek tegen de dood (naïef, want de dood wint altijd), vreemde formulering want normaal zorgt de dood ervoor dat een leven ophoudt, hij of zij kapt ermee: want: er genoeg van hebben? of slaat dit op een mens die ermee kapt (zelfdoding?) een uitgemaakte zaak: uitmaken = aan iets een einde maken (‘ze hebben het uitgemaakt’, zijn niet meer bij elkaar), ook: zekerheid hebben … // uitgezaaide levensverwachting (bijna gelijk in klank): de vreselijke ziekte k., doodziek –vreemde combinatie: uitgezaaide (-), levensverwachting (+ of neutraal). ‘ik heb’: lyrisch ‘ik’, ‘persona poetica’ (Croce) en de dichter T.O. (‘persona pratica’) niet verwarren. Nee: dat geloven we niet. Ja: toch wel. ofwel, zoals in het Duits: ‘jein’ ja en nee tegelijk, weg met ‘het een OF het ander’ (logica, tegen Aristoteles’ ‘Satz vom ausgeschlossenen Dritten’)? zin op de middenas: we zitten vast aan veel te korte levens (ars longa, vita brevis / veel te kort: ja, zeker bij ernstige ziekte v. 3), ‘we zitten vast aan’ cf. Marnix Gijsen ‘dat we allen aan dit leven kleven als een oester aan zijn schelp…’ ballonnen: niet veel zaaks, lucht, blijven niet opgeblazen (in leven) touwtje // vastzitten aan – kind raakt ballon kwijt (gaat heen, ‘’t zieltje zelf ging glippen’) – een keel opzetten: uit protest, niet accepteren, ‘c’est trop injuste!’ parallellisme tussen leven (te vroeg) moeten los- of verlaten ‘Sla haar’: een pedagogische raad (uitnodigen tot onpedagogisch gedrag, mag de pedag. tik nog?) schreeuwen = scène maken, maar ook de schreeuw, de existentiële angstschreeuw Munch, ‘Van … krijg je’: pedagogisch hulpmiddel om kinderen iets af te leren (of bij te brengen) ongewoon gevolg hier: verwacht ‘een schorre keel’, hier staat ‘ongelijk’, je wilt ‘ongeluk’ lezen (keelk.?), ‘dat moet ze weten’: weer ongewoon gebruikt (1^e betekenis: ze moet het zelf weten, 2^e betekenis pas: dat behoort ze eigenlijk al te beseffen; leer het haar: activisme, nadruk, zonder haar dat expliciet bij te brengen, leert ze het niet. vraag: wat hebben de laatste 3 verzen met het voorgaande te maken? zoveel bekommernis om goede opvoeding, om fatsoenlijk gedrag, aanzetten tot berusting *ondanks* de doodsdreiging, associatie: gedicht van Brecht: waarom leren? (als het nutteloos/overbodig is), toch aan het eind 3x ‘lerne, lerne, lerne …’ dood tegenover leven : dat laatste gaat door = leren = voor de toekomst, al is er voor de ‘ik’ nauwelijks nog toekomst, die obsessie in het werk van TO met ziekte en dood, vermeend? hypochondrisch? of een soort homeopathie: leren (!) omgaan met eindigheid, leven als voorbereiding op het sterven, bezwering. toch geen loodzwaar of somber gedicht, juist luchtig (// ballonnen, Mickey), door wending (volta) in 2^e helft, door het uiteenlopende & in elkaar gevlochtene? tijd is om.