Op 1 september maakten de programmamakers van Tussen Kunst en Kitsch bekend dat bij recente opnames een vroege Karel Appel was ontdekt. De desbetreffende aflevering werd de volgende dag uitgezonden met als bijschrift:

“Expert Richard Ter Borg ontdekt een heel vroeg reliëf van niemand minder dan Karel Appel. Het werk stamt uit ca. 1948, een periode waarin de kunstenaar straatarm was en zelfs alles in zijn huis sloopte om maar te kunnen werken.”

Taxateur Auke van der Werff en kunsthandelaren Willem Baars en Nico Delaive twijfelen echter aan de echtheid van het werk. In het RTL Z-programma Van Liempt Live uitte Willem Baars gisteren stevige kritiek op de experts en programmamakers van Tussen Kunst en Kitsch.

In Tussen Kunst en Kitsch stelt Richard Ter Borg:

“Het is echt een stukje Nederlandse kunstgeschiedenis wat we hier hebben. De eerste leden van de CoBrA-beweging, die wilden juist de spontaniteit die kinderen hebben in hun tekeningen zelf ook verbeelden.  En dan zie je hier een van de allereerste beginselen.”

Willem Baars in Van Liempt Live:

“Over het vroege werk van Appel is veel bekend. Nu zie ik dit werk en denk: het heeft geen zeggingskracht, het heeft iets karikaturaals. Ik dacht zelfs dat het een persiflage kon zijn op die vroege Appels. Het heeft iets onbeholpens, maar in 1947 is Appel al een volwassen kunstenaar.”

Baars staaft deze stelling vervolgens aan de hand van enkele voorbeelden van Appel’s werk uit diezelfde periode. Hieruit blijkt meteen een groot verschil in kwaliteit met de ‘unieke’ vondst die Ter Borg deed.

Het uit hout gesneden object is ook opvallend symmetrisch, zowel de vorm als het kleurgebruik. Opvallend omdat Appel in zijn werk inderdaad de kinderlijke geest waar Ter Borg aan refereert wilde verbeelden waarin ordelijkheid en systematiek juist (nog) niet aanwezig zijn.

In Van Liempt Live uit Baars vooral verbazing over het feit dat de programmamakers van Tussen Kunst en Kitsch de Karel Appel Foundation, een stichting opgezet door de weduwe van Appel om zijn werk te documenteren, niet benaderd hebben. Dan zou al snel duidelijk geworden zijn dat het werk niet aan Appel toegeschreven kan worden. Baars zegt zwart op wit gezien te hebben dat dit niet gebeurd is en vindt dat slordig.

Een andere criticaster, Nico Delaive, die nog met Appel gewerkt heeft, is ook uiterst kritisch. Volgens Delaive is het beeld gegutst, terwijl Appel in 1948 geen gebruik maakte van die techniek.

De makers van Tussen Kunst en Kitsch hebben inmiddels aangegeven te zullen meewerken aan een nadere test, maar zonder de kosten te willen dragen die daar aan verbonden zijn.

Update (16/9): Niet Karel Appel, maar beeldend kunstenaar Jon Marten is naar eigen zeggen de maker van het reliëf. Marten zegt het werk begin jaren zeventig gemaakt te hebben, een periode waarin hij geïnspireerd werd door CoBrA. Het programma Tussen Kunst en Kitsch stelde eerder nog dat het werk in 1948 van Karel Appel zelf gekocht zou zijn.