Joke van Leeuwen is door het Algemeen-Nederlands Verbond uitgeroepen tot Dichter der Nederlanden. Het ANV wil hiermee het publiek bewust maken van de relatie tussen Nederland en Vlaanderen. De benoeming is ook gedaan met het oog op de herdenking van 200 jaar Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Joke van Leeuwen, in eerste instantie bekend als kinderboekenschrijfster, heeft enkele romans voor volwassenen en enkele dichtbundels op haar naam. Ze was van 2008 tot 2009 stadsdichter van Antwerpen, waar ze ook woont.

Nu is dit de eerste vermelding die het ANV krijgt op Ooteoote. Dat zegt niet alles, maar geeft wel aan dat het ANV met deze benoeming een grotere bekendheid bereikt, en dat zal ook zeker een bijbedoeling zijn geweest.

Maar voorlopig roept de benoeming vooral vragen op. Dat Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (dat na 15 jaar alweer verleden tijd was), omvatte dat niet ook Wallonië en het Duitstalige deel van België? Vanwaar dan die nadruk op de gemeenschappelijke Nederlandse taal? Als het gaat om de Nederlandse taal, hoort het Zuid-Afrikaans daar dan niet ook bij? En in welke verhouding staat de Dichter der Nederlanden tot de Nederlandse en Belgische Dichters des Vaderlands?

Zeker nu in België de tegenstellingen tussen Vlaanderen en Wallonië steeds scherper worden, is het politiek bepaald niet ongevaarlijk om de band tussen Nederland en Vlaanderen te benadrukken.

Ilja Leonard Pfeijffer heeft het vuur op de nieuwe functie geopend. Hij noemt het ANV fascistoïde. Hij vat zijn kritiek op Facebook samen als ‘De PVV en de N-VA dromen van een nieuw vaderland. Joke van Leeuwen begint alvast voor hen te dichten.’

Nu heeft de PVV inniger banden met Vlaams Belang dan met de N-VA, en is er vrijwel geen Vlaming die smacht naar hereniging met Nederland, want daarbij zou Vlaanderen natuurlijk de ondergeschikte partij zijn. De ANV lijkt voor wie de website bekijkt een vriendelijke, misschien wat naïeve club die vrede en saamhorigheid wil bevorderen, en in het filmpje naar aanleiding van haar benoeming lijkt ook Joke van Leeuwen eerder naïef dan achterbaks. ‘In mijn hoofd en in mijn hart zijn de Nederlanden nog steeds verenigd. Dat heeft met mijn geschiedenis te maken.’ Het persoonlijke is politiek, maar dat wil niet zeggen dat het persoonlijke ongestraft politieke dimensies gegeven kan worden.

Eind vorige week verscheen er een interview met Pfeijffer in HP/De Tijd, waarin hem gevraagd wordt waarom hij waarom hij zich de laatste jaren polemisch zo op de vlakte houdt. Pfeijffer lijkt zich dit meteen aan te trekken en besluit: ‘Ik pak gewoon iemand die totaal onwetend door Amsterdam kuiert en door mij plotseling getroffen wordt door een precisiebombardement.’ Als we Amsterdam vervangen door Antwerpen zou het zomaar kunnen dat hij de daad bij het woord heeft gevoegd.