Poëzie in gebarentaal
Of het nu werkelijk belangrijk is om te vermelden weet ik niet, maar de gedachte om bij Perdu over de poëzie in gebarentaal een avond te maken, kwam voor het eerst bij mij op terwijl ik met Hegels beroemde stelling over het einde van de kunst bezig was. De poëzie zou volgens hem gedragen worden door de zintuiglijkheid van het gehoor. Het levende bewijs dat Hegel zich vergist had, is vrijdag bij ons te aanschouwen. Wim Emmerik en Giselle Meyer komen gedichten in gebarentaal voordragen en het gedicht Stamboom van Rozalie Hirs zal ter plekke vertaald worden door Rachel van den Brink. Verder zal er ook algemenere reflectie plaatsvinden en een receptie worden gegeven door taalwetenschapster Joke Schuit van de Universiteit van Amsterdam
Dat het allemaal met Hegel begon is bij wel meer dingen het geval, maar zoals ook daar is het slim hem dan ook weer snel links te laten liggen. De avond zal dus geenszins over Hegel gaan, het project is veel verder gegroeid dan deze oorspronkelijke impuls en kan nu op zichzelf staan, zonder de schouders van onze voorvaderen.
De gebarentaal is immers ook nog een jonge taal. Pas eind vorige eeuw werd zij geïnstitutionaliseerd en erkend, nu bestaat er al een grote gemeenschap van gebarende doven in Nederland en ook in andere landen. Ondanks deze geboekte vooruitgang is de toekomst van de gebarentaal onzeker: er gaan geluiden op dat de technologische en medische ontwikkelingen haar overbodig zullen maken. Doofheid kan namelijk steeds beter verholpen worden. Het zou dus kunnen dat dit fenomeen – het gebaarde gedicht – onze generatie voor het laatst te zien is. Te meer reden om deze kans te grijpen.
Eind vorig jaar verscheen op Ooteoote ook al een gedicht in gebarentaal van de Hongaarse dichter Ferenc Juhász. Door stom toeval klikte ik eerst het filmpje aan voor ik het gedicht las. Zelf spreek ik geen gebarentaal dus veel begreep ik er niet van. Wel werd ik diep geraakt. Het trof mij hoe de ziel van iemands gedachten daar in een lichaam kropen, het bewogen en met een oerkracht op mijn gevoel inwerkten, die anders dan gesproken taal een directe verbinding met me aan leek te gaan. Heel even was het alsof gesproken taal alleen maar verstoorde lucht is.
Poëzie in gebarentaal
Vrijdag 22 juni 2012
Perdu, Amsterdam
‘Willens en wetens’ van Simon Vinkenoog, uitgevoerd door Wim Emmerik:
Zie over dat onderwerp ook: Chris Alisson, ‘Gedichten vertalen in gebaren. Een gesprek met Isabelle Bats’, in: Poëziekrant, 32ste jg., nr. 1, januari-februari 2008. Het gesprek wordt gevolgd door een vertaling in gebarentaal van ‘Kosovo’, een gedicht van Jan H. Mysjkin.