Vertaallab 2 Dieter M. Gräf
Vertaallab is een nieuwe serie op Ooteoote die dichters uit andere taalgebieden aan de lezer voorstelt. Elke aflevering een spiksplinternieuw gedicht. Dat u mag vertalen, als u wilt. Graag zelfs, wat ons betreft. Post uw vertaling van onderstaand gedicht als reactie op dit bericht.
Opmerkingen voor de vertaler: Bij “In die Zelle hineingeweht / vom Wind aus dem Lazaretthof” en “seltsame Sprünge” gaat het om citaten uit brieven van Rosa Luxemburg. Het gedicht bevat verder veel biografische details.
DER KOMMUNISMUS BEGINNT IM BOTANISCHEN GARTEN
In die Zelle hineingeweht
vom Wind aus dem Lazaretthof, ergänzt
Rosa Luxemburg am 18. 9. 1915
im Herbarium; Frl. Jacob
brachte aus Weimar Gemeinen Efeu
vom Grab der Frau von Stein.
Frei ― ― so frei,
an Ostern in die Garnisonskirche
zu gehn, mit Liebknecht
der Matthäuspassion zu lauschen.
Holt ihn ins Grüne,
wo er seltsame Sprünge macht,
bestellt ihn & seine Frau
in den Botanischen Garten;
sich zu dritt im Gebüsch
verstecken, der Nachtigall
zuhören. Schön waren
die Gefängnistage & jene
auf der Seite der Singvögel; starb
für die Revolution. Ihre
Katze spielte mit
Lenin,
sie spielte mit Lenins Krallen ― ―
__
De Berlijnse dichter Dieter M. Gräf (1960) werkt vaak samen met kunstenaars uit andere disciplines. Zo ontstond de installatie en catalogus Tussirecherche (Heidelberg, 2000 – illustratie onderaan) in samenwerking met beeldend kunstenaar Margret Eicher en de Cd Taifun (Rome, 2005) in samenwerking met componist en klankkunstenaar Volker Staub.
Zijn eerste drie bundels verschenen bij Suhrkamp, gevolgd door Buch Vier (2008) bij de Frankfurter Verlagsanstalt. Zijn dichtbundels werden in Engels uitgegeven door Green Integer (2005, 2007), in het Kroatisch door Durieux / P.E.N. (2009) en in het Frans door Alidades (2010, 2011).
Lucas Hüsgen vertaalde zijn werk in het Nederlands voor Parmentier 18-1 en nY 4 (2009).
Hij was writer-in-residence aan Literarisches Colloquium, Berlijn; Villa Aurora, Los Angeles; Villa Massimo, Rome; Deutsches Haus, New York, en Villa Decius, Krakau.
Foto ©2011 Renate von Mangoldt
Lastig te vertalen; wat te doen met al die realia?
HET COMMUNISME BEGINT IN DE BOTANISCHE TUIN
De cel binnengewaaid
door de wind uit de binnentuin van het lazaret,
vult Rosa Luxemburg op 18-9-1915
in het herbarium aan; juffr. Jacob
bracht uit Weimar gewone klimop
van het graf van Frau von Stein.
Vrij ― ― zo vrij
om op Pasen naar de Garnizoenskerk
te gaan en met Liebknecht
naar de Matthäuspassion te luisteren.
Troont hem naar het groen
waar hij vreemde sprongen maakt,
laat hem & zijn vrouw
naar de Botanische Tuin komen;
zich met z’n drieën in de struiken
verstoppen, naar de nachtegaal
luisteren. Mooi waren de dagen
in de gevangenis & die
aan de zijde van de zangvogels; stierf
voor de revolutie. Haar kat
speelde met
Lenin,
zij speelde met Lenins klauwen ― ―
Nagekomen bericht van Dieter M. Gräf, 15 januari:
“Wenn ich nicht alles verwechsle, ist heute sogar ein besonders geeigneter Tag hierfür, nämlich der der sog. Luxemburg-Liebknecht-Ehrung. In einer Demonstration ziehen jährlich anlässlich des Tages ihrer Ermordung tausende von Menschen durch die Frankfurter Allee, das ist nur wenige Schritte von meiner Wohnung entfernt, zu ihrem Grab und legen dort Blumen nieder. Man sieht das sogar in den Nachrichten. In DDR-Zeiten war das sowas wie ein Staatsereignis. Pikanterweise läuft der Zug an der Stasi-Zentrale in der Normannenstraße vorbei.”
Veel dank voor je vertaling, Erik de Smedt. Stuur even je adres aan de redactie, we hebben een presentje voor je.
Inderdaad is de vertaling van dit gedicht geen gemakkelijke want complexe opgave, A.B.C. Swart (zie boven voor een aanvullende opmerking/ noot aan de vertaler). Op 29 januari a.s. publiceren we weer een duits gedicht, dit maal van Tom Schulz.