Gepubliceerd op: maandag 9 januari 2012

De M van maximen.nl

Maximen.nl, de website met dagelijks een nieuw aforisme en twee vroeger verschenen spits geformuleerde gedachten, viert feest. Initiatiefnemers en beheerders Martin de Haan en Rokus Hofstede, vertalers van Franse literatuur met een palmares om u tegen te zeggen, hebben het duizendste maxime online geplaatst.

Omdat feesten altijd anders is dan het gewone, gaat het vandaag om een langer prozafragment van de Franse 18e-eeuwse filosoof Vauvenargues, een ode aan het creatieve vermogen: nooit een schepping uit het niets. ‘De mens kan de dingen zelf niet maken, alleen veranderen. Zijn oorspronkelijkheid heeft dus geen betrekking op de stof van zijn maaksels, maar op de vorm die hij aan die stof geeft.’ En verder: ‘Als je ogen goed genoeg zijn om in de schoot der natuur te kijken, ontdek je daar, afhankelijk van het soort geest dat je hebt, hetzij de kern en onderlinge samenhang van waarheden die anderen alleen oppervlakkig aanroeren, hetzij de juiste verbinding tussen beelden en de waarheden die ze illustreren.’ (vert. M.d.H.)

Vauvenargues schreef dit in zijn Inleiding tot de kennis van de menselijke geest onder de titel ‘Oorspronkelijkheid’. Zijn gedachten vatten mooi samen wat de aforist en diens vertaler doen: een waarheid die sluimert in de wereld of in onze ervaring zo formuleren dat zij onze ogen opent en ook het oude vertrouwde weer klinkt als nieuw. Maximen.nl bevat nu dus duizend van zulke parels, een genre overigens dat het in zijn beknoptheid uitstekend doet op het beeldscherm.

De lijst van auteurs telt nu honderd namen, uit heel verscheiden hoek, van Chris van Abkoude (ja, van Pietje Bell) en Louis Aragon tot Jan Zobrana en Emile Zola. Beroemde aforismenschrijvers als Kraus, Nietzsche en La Rochefoucauld zijn met vele tientallen maximen vertegenwoordigd, andere heel bescheiden. Maximen.nl publiceert naast nieuw vertaalde aforismen ook werk van hedendaagse ‘denkers in aforismen’ als Jean Loeckx (‘Lichaam: ons nauwsluitendste alibi’) en Daniel Dobbelaere (‘Het toeval wil niet’).

De Haan en Hofstede besluiten hun toelichting bij Maximen.nl als volgt: ‘De site wordt met een regelmaat van één maxime per dag uitgebreid, net zolang tot alles erop staat wat nodig is, en niet meer dan wat nodig is.’ Het is dus niet zeker dat M ooit MM wordt, maar je zou het wel hopen.

©  Erik De Smedt

Over de auteur

- is criticus en literair vertaler: recentelijk Ann Cotten, Alle zwanen heten Reinhard en andere gedichten (2011), Spiel auf Leben und Tod. Die Auferstehung des Konrad Bayer (Schreibheft 79/2012), Norbert Hummelt, Geen veerman, geen Styx (2014, met Jan Baeke), Marion Poschmann, Landschap van wilde geruchten. Gedichten (2015), Konrad Bayer, idioot (2015), Konrad Bayer, de peer en ander proza (2017), Ernst Jandl, poëzieklysma (2017), Jean Paul, Gedachtegewemel (2018), Georg Heym, De gek (2019), Gerhard Rühm, het raam (2020), Novalis, Fragmenten/denkopdrachten (2020), Cornelia Hülmbauer, Cyclus V (2020)