Dick van Halsema, biograaf van J.H. Leopold, ontdekte anderhalf jaar geleden een foto van diens werkkamer. De ontdekking mag een sensatie worden genoemd, want Leopold – zo werd duidelijk uit eerdere publicaties van Van Halsema – leefde bepaald teruggetrokken. Op de locus van dat teruggetrokken bestaan hebben we nu, dankzij de ontdekking van de foto, kan nu voor het eerst een blik geworden worden.

De foto werd eerder dit jaar openbaar gemaakt op een indrukwekkende website, die Van Halsema in samenwerking met literair tijdschrift Tirade maakte. Inmiddels is er bij de Historische Uitgeverij ook een boek verschenen dat Van Halsema naar aanleiding van de foto maakte. Puttend uit zijn rijke kennis van Leopolds leven en dichterschap reconstrueert Van Halsema het leven zoals zich dat in deze kamer heeft afgespeeld en legt hij mogelijke verbindingen naar Leopolds poëzie. Intrigerend is het hoofdstuk over de bezoekers van deze kamer, waarin onder meer een bezoek van Herman Gorter wordt genoemd. De ontmoeting tussen Leopold en Gorter heeft overigens een pendant in de poëzie: uit eerdere publicaties van Van Halsema is gebleken dat van Gorters Verzen 1890 belangrijke impulsen voor Leopolds dichterschap uitgaan, en Gorter citeerde Leopold in zijn communistische epos Pan – iets waar Leopold buitengewoon trots op op was, zo blijkt althans uit de herinnering van één van de bezoekers van de kamer die Van Halsema in zijn boek aanhaalt.

De verschijning van De kamer van Leopold is overigens niet alleen erg goed nieuws voor liefhebbers van Leopold, maar ook voor lezers die oog hebben voor stilistisch kunnen. Van Halsema formuleert namelijk verbluffend mooi. Waar de meeste neerlandici bijvoorbeeld op de biografische beperkingen en mogelijkheden van zo’n foto hadden gewezen met een plat ‘het zegt natuurlijk niet alles, maar ook niet niks’, schrijft Van Halsema in zijn inleiding:

Dat deze nu beschikbare foto nog veel te raden overlaat over Leopolds kamer is toch ook weer mooi: ruim honderd jaar aan verstreken tijd, nonchalance in het opbergen en voorts de inwerking van Leopolds duimzuur of die van zijn familieleden, hebben vooral rechtsonder op de foto Unbestimmtheitsstellen gecreëerd die we naar eigen inzicht kunnen inrichten. Na zoveel mythe en beknopte impressies van bezoekers zomaar een scherpe foto, dat was ook wel veel geweest. Zo goed en vooral zo als de foto dat toestaat probeer ik hem hier te dateren en dat betekent ook te lokaliseren. Dat moet dan aan de hand van gegevens die voor een deel zo evasief zijn als het lijk in de bosjes van Michelangelo Antonioni’s meesterwerk Blow-up.

Haal dit boek in huis, loop even langs de videotheek en de lege dagen tussen Kerst en Nieuwjaar zijn rijk gevuld.