Het 9/11-thema in Nederland: Rob Schouten + Hugo Bousset maken de literaire balans
“Tien jaar na elf september 2001 is het allang een volvet cliché om te beweren dat de wereld na die datum definitief veranderd is. Dat ze haar onschuld heeft verloren en dat de dingen op scherp zijn gesteld. Maar heeft 9/11 daarmee ook een zichtbaar spoor in onze literatuur achtergelaten?
Het antwoord moet op het eerste gezicht nee luiden. Niemand schreef bij ons een maatgevende 9/11-roman en grote auteurs leken het onderwerp zelfs nadrukkelijk te mijden.”
“Vlak na 9/11 bundelden nogal wat critici hun recensies en essays, Arjan Peters in 2002, Jeroen Vullings in 2003, Hans Goedkoop in 2004; het begrip 9/11 valt niet één keer in hun boeken. Dat doet het wel in Thomas Vaessens studie ‘De revanche van de roman’, ondertitel ‘Literatuur, autoriteit en engagement’, dat zelfs helemaal opgebouwd lijkt rond het thema.
Maar Vaessens gebruikt 9/11 vooral om te laten zien dat het gedaan is met het postmoderne relativisme van ‘anything goes’; 9/11-romans zelf komen er niet echt in ter sprake. ”
Rob Schoutens speurtocht naar Nederlandse auteurs die de aanslagen van 11 september in hun werk hebben behandeld levert geen spectaculair lange lijst op. Maar misschien openbaart het engagement van de Nederlandse auteur zich op een andere manier… Lees het essay van Schouten op Trouw.
Update:
Steven Van Ammel wijst me, via facebook, op dit onlangs verschenen boek: Vurige tongen. Essays over romans na 11 september (Meulenhoff), de nieuwe essaybundel van Hugo Bousset. Daarin onderzoekt Bousset aan de hand van casestudy’s, ik citeer: “of de aanslagen van 11 september 2001 een paradigmawissel in de romanliteratuur uit binnen- en buitenland mede hebben veroorzaakt. Maken we het einde van het vrolijke postmodernisme mee, het vrijblijvend spelen in het labyrint, de ironische distantie? Is het niet meer zo dat ‘anything goes’? Is er meer wereld, meer engagement in de roman van de eenentwintigste eeuw?”
Bovendien stelt Bousset in zijn essaybundel de vraag en ik citeer opnieuw: “welke auteurs uit de ‘Vlaamse golf’ stand zullen houden en heeft hij aandacht voor typisch Nederlandse romanthema’s ─ die hij echter ook in het buitenland ontwaart ─ zoals het verstikkende dorpsleven, de hypocriete seks en de gestrenge vaders: Marjolijn Februari, Esther Freud, Ian McEwan, Marc Reugebrink, Huub Beurskens en W.G. Sebald. ”
De essaybundel wordt woensdag 7 september in Passa Porta voorgesteld. Meer info.
Foto: Op 11 september 2001 waren en veel fotografen in New York vanwege de U.S. Open en de NY Fashion Week. Twee legenden van de fotografie, Steve McCurry and James Nachtwey waren er toevallig ook. Nachtwey nam voor Time Magazine een van de krachtigste beelden. Meer foto-materiaal op het fantastische fotoblog Iconic Photo’s + het vervolg via deze link.