Sloterdijk (2): een bres in het immuniteitssysteem
De inzet van Je moet je leven veranderen (2009) is hoog. Sloterdijk beschouwt het fenomeen ‘religie’ in eerste instantie als onuitroeibaar omdat het beschermd wordt door het geestelijke immuniteitssysteem dat de mens in de loop der eeuwen heeft aangekweekt. Toch zal hij een poging ondernemen om een bres in die immuniteit te slaan door het invoeren van een alternatieve taal voor een verzameling fenomenen die in het verleden met uitdrukkingen als ‘spiritualiteit’, ‘vroomheid’, ‘moraal’, ‘ethiek’ en ‘ascese’ werden aangeduid. In zijn inleiding De antropotechnische wending zegt hij het volgende:
“Als we onze poging tot een goed einde brengen, zal het traditionele religiebegrip, deze onzalige marionet van de decorontwerpers van het moderne Eruopa, als de grote verliezer uit deze onderzoekingen tevoorschijn komen. Nu lijkt de ideeëngeschiedenis al van oudsher op een asiel voor begrippen met een geboorteafwijking – en als men een gan maakt door de afdelingen zal men dus niet alleen het concept ‘religie’ ontmaskeren als al van tevoren behept met een mislukt design, een concept dat wat betreft knulligheid enkel door de schertsfiguur ‘cultuur’ wordt overtroffen. Men zal dan ook begrijpen dat het gezien de gewijzigde omstandigheden net zo zinloos zou zijn partij te kiezen voor de negatieve bigotterie die zich bij ons sinds bijna twee eeuwen als atheïsme afficheert – een monument van waardigheid waar elegante intellectuelen graag hun hoed voor afnamen, zo vaak als ze het passeerden, niet zonder bij deze gelegenheid het predicaat ‘intellectueel oprecht’, respectievelijk ‘kritisch’ of ‘autonoom’ voor zichzelf op te eisen. Het is nu zaak het toneel negentig graden te draaien, zodat het religieuze, spirituele en ethische materiaal vanuit een andere, verhelderende hoek kan worden bekeken.”
Voorwaar een ambitieus en intrigerend programma. Verder lectuurverslag volgt.