Marcel Broodthaers: Fémur d’homme belge et Fémur de la femme francaise. (1964)

“Marcel Broodthaers, vooral bekend als plastisch kunstenaar, was in oorsprong een dichter. Veel van zijn kunstwerken zijn eigenlijk in materie omgezette gedichten. Hij wist daarmee het taalprobleem in België te omzeilen en werd zodoende onze ‘poète commun’, onze gemeenschappelijke dichter.” schreef  Jan Pollet in 2008. Vandaag lijkt die mooie spirituele en geestige erfenis van Broodthaers aan de taalgemeenschappen voorbij te gaan.

De Belgische en vooral de Vlaamse kwestie van de afgelopen weken in een paar pittige quotes in kaart gebracht:

“Niet zo lang geleden vonden kunstenaars en intellectuelen de voorhoede van de Vlaamse Beweging een vanzelfsprekende biotoop. Van Conscience tot Vermeylen, van Van Ostaijen tot Van de Woestijne: hoe divers hun opvattingen ook, ze waren doordrongen van de gedachte dat hun talent hoorde bij te dragen tot de vorming van een Vlaamse of Nederlandstalig-Belgische natie.”  Kevin Absillis in De Standaard.

“Neen, mijnheer Van Istendael, u maakt me niet kwaad, u doet me eerder glimlachen. U klinkt als een krassende plaat van Will Ferdy, vertederend, maar vooral ook muf en grijs.
Graag een nieuwe lente en een nieuw geluid: moge een generatie van jonge Van Ostaijens, getalenteerde dichters die ook de smaak van de politieke radicaliteit ontdekt hebben, snel opstaan.” Johan Sanctorum

“Bart De Wever heeft een punt als hij stelt dat een culturele klasse ‘de karikatuur van het bekrompen, onverdraagzame, provincialistische Vlaanderen’ heeft geïnternaliseerd (DS 22 februari) – al zou de bijna slimste mens er bij mogen vertellen dat die klasse hem paradoxaal genoeg mee groot heeft gemaakt. Achter de karikatuur schuilt een angst voor al wat naar nationalisme zweemt. Ze valt niet moeilijk te begrijpen: de geschiedenis van de Vlaamse Beweging telt niet alleen voldoende zwarte bladzijden, we worden er ook voortdurend aan herinnerd door het Vlaams Belang en soms door Bart De Wever zelf. Intussen dreigt deze angst echter elk gemeenschapsvormend verhaal te saboteren. Zo blijven ‘allochtonen’ buiten de Vlaamse verbeelding vallen. Zijn hun kleine kantjes niet interessant genoeg om te kijk te worden gezet?” Kevin Absillis in De Standaard.

“Veel collega-kunstenaars komen uit een beschermd, gesubsidieerd milieu.  Die veiligheid vertekent hun wereldbeeld. Ze betogen voor solidariteit maar weten zo weinig van de socio-economische realiteit. Wie verdient het meeste onze solidariteit: De Franstalige die evenveel kansen heeft als de Vlaamse werkzoekende of mijn Bulgaarse en Marokkaanse buren, die nergens kansen krijgen? Daarover gaat voor mij het debat over staatshervorming.” Dirk Van Bastelaere in De Morgen.

“Het Vlaanderen dat ik ken is al ontvoogd, heeft zijn eigen lot al in handen, én de middelen om maatschappelijk een meerwaarde te bieden. De Vlaming zoals ik die ken is stilaan Vlaming genoeg om Europeer te worden. De Vlaamse natie waarin ik intussen meer dan 55 jaar rondloop heeft geen onafhankelijkheid nodig om democratisch, solidair en open van geest te zijn.” Karel De Gucht, Europees Commissaris in De Standaard.

“Om de waarheid te zeggen, ik vrees dat het aantal Amerikanen voor wie het woord “Flanders” iets oproept, aan de extreem-lage kant ligt. Walen, Vlamingen, Belgen, vraag hen niet het verschil uit te leggen. De Belgische regeringscrisis is een kelk die de media hier aan zich voorbij laten gaan, behalve als Marleen Temmerman met een seksstaking dreigt.” De Belgische journaliste Jacqueline Goossens die al al dertig jaar in New York woont.

“In het Paleis voor Schone Kunsten, vulgo of boosaardig soms BOZAR geheten, had ter gelegenheid van de Klara-dag Jean-Pierre Rondas een gesprek met Bart De Wever.” Dat gesprek tussen de N-VA kopman en de erudiete producer van Klara die medeoprichter is van de Gravensteengroep is hier te beluisteren (study your Latin).

“De leden van de Gravensteengroep vertrekken vanuit verschillende politieke en ideologische uitgangspunten, maar zijn het eens in hun gehechtheid aan de democratie en de mensenrechten. Zij stellen de waarden van vrijheid, gelijkheid, solidariteit en wederzijds respect centraal en wijzen alle vormen van racisme en xenofobie radicaal af. Zij zijn echter verontrust door het feit dat in de recente discussies over de staatshervorming de indruk wordt gewekt dat redelijke en rechtvaardige Vlaamse eisen telkens weer met extreem-rechts gedachtegoed worden geassocieerd.” >> Tot de Gravensteengroep behoren ondermeer Jean-Pierre Rondas (producer Klara), Etienne Vermeersch (ere-vice-rector Universiteit Gent), Piet van Eeckhaut (gewezen voorzitter provincieraad Oost-Vlaanderen, sp.a), Ludo Abicht (voormalig prof. Universiteit Berkeley)…

In september 2009 schreef  Jan Pollet in zijn column op de Zuid-Afrikaanse poëziesite Versindaba:

“Intussen is de splitsing van België weer een hot item. Deze week zorgde een Vlaams popgroepje voor een kleine rel: hun ode aan België viel niet in goede aarde bij de Vlaamsnationalistische partij N-VA, die voor een scheiding van België ijvert. Dichter en professor literatuur Geert Buelens plaatste het  voorval in het ruimere kader van de propagandaliteratuur.
“Want sinds wanneer heeft de Vlaamse Beweging een probleem met negentiende-eeuwse propagandaliedjes? Het volkseigen prototype ervan ligt op de lippen van de beleidsman bestorven: ‘Zij zullen hem niet temmen, zolang een Vlaming leeft, / Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft’.” waarmee Buelens refereert naar de Vlaamse Leeuw, het heraldisch symbool van de Vlaamse strijdlust. Toch moet ik hier opmerken dat deze bij wijlen heftige taalstrijd nooit tot enig bloedvergieten heeft geleid. Op een uitgestoken klauw na, is de tegenstelling tussen Vlamingen en Walen bij verbaal gebrul gebleven.”