Daar zoeft diep in de nacht bij striemende wind
in zijn vijflaags gelakte leasebak over de doodstille
hoofdroutes dwars door het uitgeputte laagland

een vader met zijn kind.

De ruitenwissers en wat andere snufjes zijn ingeschakeld, de
verwarming staat op stand 8. De radio pruttelt zachtjes en plots:
de klassieke jengel van de achterbank: ‘Wanneer zijn we er?’

‘IEK!’

In de binnenspiegel verschijnen nevelslierten doorklievend
twee xenonlampen die als borende ogen groeien en groeien.

‘Pap, wat is er?’

Papa geeft gas en nog sneller duikt de grimmige snoet in de tunnel
van de nacht; ruisend, op ,odieuze sportbanden zwart op zwart.

‘Pap, wat doe je?’

De stem van de presentator tentakelt nu naar de zoon die in zijn
halfslaap alle geluiden verwart met ooit gezien animatiegespuis.

‘Lieve kind, doe je leuk, dan mag je op tv. Kom je schoonspringen
of ijsdansen met mijn dochters? Kom je kwelen in mijn sterrenshow?’

‘Pap, ik hoor een stem!’

‘Dat is de radio, mijn kind.’

Maar in de binnenspiegel ziet vader de krijtwitte schim naderen – ‘FOK1’
-die zijn akelige vingers spreidt en een klauw een flits en een filmstrook
schiet van de spoel WITzwart alles WIT……………………………………
zwart. Knarsend blik, een stilte, uitstervend gekerm, een wieldop stuitert
als een munt de berm in en landt met een plofje; stilte
*

(Maar in een beetje film loopt altijd alles goed af.

Dússs…) de stilte migreert naar een kleine zal waarin een ovatie
losbarst voor een knappe bariton die buigt en zijn pianist bedankt.

Welgestelde bejaarden spoeden zich naar hun jassen, naar hun trams
en naar hun taxi’s. Het gebouw gulpt een stroom vleermuizen uit; een
wirwar van paraplu’s verspreidt zich klapperend over de natte trottoirs.
De regen suist, het is november.

Na een dik half uur, als de
straten leeg zijn geworden

komt voor de artiesteningang

traag

een blinkende koets tot stilstand.

De zanger, gedoucht, met zijn haar in een keurige scheiding,

komt asgrauw naar buiten

met in zijn armen

de pianist.

Sirenes.

___

Van Goethes beroemde gedicht Der Erlkönig zijn vele bewerkingen en pastiches gemaakt. Een fascinerende uitvoering is die van Maybepop. Hun interpretatie laat een pedofiel aspect zien. Zij is bedreigend.

Micha Hamel is dichter, componist en musicus; de laatste tijd in het bijzonder geïnteresseerd in virtual reality en werkt hij samen met visual artist Demian Albers (Studio Apvis). Sinds 2010 is Micha Hamel lector ‘Performance Practice’ aan Hogeschool Codarts, Rotterdam, alwaar hij onderzoek deed naar nieuwe mogelijke ontwikkelingen van de klassieke muziekpraktijk.

In zijn gedicht wordt het kind gelokt met de belofte op de tv te komen. De dreiging komt van een achtervolgende auto.
Alsof het allemaal een film is, een Dracula-film.

In het tweede deel van het gedicht wordt spottend afstand genomen van de concertpraktijk. Hamel probeert iets te doen aan de vergrijzing van het concertpubliek door een nieuwe uitvoeringspraktijk. Het deftige publiek is vertrokken, maar dan komt er een koets(!); de zanger komt asgrauw naar buiten met in zijn armen de (dode?) pianist.

In werkelijkheid en in fantasie lopen de dingen niet goed af. Het is echt, maar het is ook theater,
De eerste terzine heeft een dwingende ritmiek, die doet denken aan Goethe’s versregel ‘Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?’, maar de spot is er ook meteen met de ‘vijflaags gelakte leasebak’. Het lijkt gezellig te worden met de pruttelende radio. Het woord ‘klassieke’ verwijst naar Schubert, maar heeft natuurlijk ook de moderne betekenis van de te verwachten vraag vanaf de achterbank. Het land is uitgeput door de striemende wind. Je kunt het misschien ook lezen als een indirect gebruikt bijvoeglijk naamwoord, zoals in ‘de luie stoel’. Niet de stoel is lui, maar degene die er inzit.
Er volgt een stripachtige kreet als gevolg op de naderende auto, de oprijdende achtervolger. In ‘Der Erlkönig’ is sprake van ‘ein Nebelstreif’. De dreiging wordt duidelijk door de ‘borende ogen’ van de felle, koude lichten. Het kind reageert op de irritatie en misschien onrust van de vader, die tegelijk de presentator is. ‘tentakelt’ verwijst naar de grijpgrage vingers van de Erlkönig.
De dichter varieert in de volgende distichon op de verlokkende woorden van de Erlkönig. Hij maakt er een moderne verlokking van, maar de dochters worden overgenomen.
Na de geruststelling van de vader, zoals in het gedicht van Goethe, wordt zijn toenemende angst opgeroepen. De schim is krijtwit (de xenonlampen), maar er is een gevoelde verschuiving naar het gezicht van de vader.

De sirenes aan het slot geven aan dat er wel degelijk een ongeluk is gebeurd: politie, ambulance. De dichter speelt een serieus spel met de werkelijkheid. Het Goethe-lied is kitscherig geworden door de vele uitvoeringen, zoals De Nachtwacht op een koektrommel is gekomen, Mozart op een bonbon. Toch blijft het ook grote kunst.
___

Micha Hamel
Bewegend doel
Uitgeverij Atlas Contact
€ 22,95
ISBN 9789045705873