Kun je een vaas haar breekbaarheid verwijten
of een hand het breken van de vaas?
Misschien is het zo bedoeld
dat de vaas de hand op zich af zingt,
zodat de hand niet kan weerstaan,
hoewel de hand weet dat hij slaat
en in de vaas al scherven zingen
voor ze zijn ontstaan.

Waarom zou de hand verlangen naar een vaas
die, als een hals, zich uitstrekt naar de hand
die haar wil slaan? En waarom wil de vaas
haar scherven naar de oppervlakte zingen
zodat de hand haar niet langer kan weerstaan?

Misschien droomt de vaas wel van de hand
een roos te maken, wil de hand op zoek gaan naar de vaas
om eindelijk de scherf te vinden
waarmee hij rozen uit zijn eigen pols kan slaan.

 
___

Peter Verhelst beschrijft in zijn bundels de liefde als een bijna mystiek gebeuren,  afgezonderd van de alledaagse werkelijkheid, ademloos, in vaak hyperbolische beelden. Hij zoekt de extase, wetend dat ze eindigt. Liefde en dood, een eeuwig koppel.

In het gedicht ‘VAAS’ houdt hij zich ook bezig met de dood, het verdwijnen, de breekbaarheid van het leven. En niet alleen is het leven kwetsbaar; wij willen het ook kwetsen of wij kwetsen het zonder opzet, maar gedreven door een vreemd noodlot. Wat weten we over het heelal waarin we leven? Wat weten we van zijn onverschilligheid of zijn doelgerichtheid? Is in de schijnbare aanvang het vervolg gegeven?

Verhelst is op de hoogte van de moderne natuurkunde. Is het zo dat materie gelijk is aan energie en die aan informatie en aan bewustzijn en misschien uiteindelijk aan Liefde? Klinkt overal de muziek der sferen? Pythagoras veronderstelde het en de moderne wetenschap suggereert het.

‘Misschien is het zo bedoeld
dat de vaas de hand op zich af zingt’
…

‘en in de vaas al scherven zingen
voor ze zijn ontstaan.’

In de tweede strofe heeft de dichter het over verlangen en vergelijkt hij de vaas met een hals. Hier krijgt de vaas vrouwelijke trekken. En er is meer aan de hand: de hand wil haar slaan.

‘En waarom wil de vaas
haar scherven naar de oppervlakte zingen
zodat de hand haar niet langer kan weerstaan?’

Wat is het in ons, dat onze eigen ondergang niet alleen verwacht, maar ook wenst en zelfs opzoekt?
Dromen we van het finale orgasme, de dood?

(Het is niet ondenkbaar dat Verhelst geïnspireerd is door Hans Faverey:

Aan de vaas
die ik in mijn handen houd
en naar de keuken draag
om te vullen met water

ontbreekt noch de vaas
zoals hij is en blijft, noch

de vaas die kort hiervoor
éenmaal nog in alle hevigheid
ontvlamt, en zich dan pas tegen
de grond aan stukken slaat.

In de bundel van Verhelst staat ook een gedicht over een ijsvogel en een over een sneeuwuil.)
___
 

Koor, een keuze uit de poëzie 1987-2017
Peter Verhelst
Uitgeverij De Bezige Bij
€ 21,99
ISBN 9789023454670