‘Koester liefste onder je vreemde hart je favoriete zintuig.’
uit ‘Jongensplaats’, Anne Vegter

Wat is je favoriete zintuig? Hoe neem je de wereld om je heen bij voorkeur waar? De meeste mensen zullen het zicht kiezen. Een enkeling kiest het gehoor. Mensen die geur, smaak of gevoel kiezen moet je niet direct vertrouwen, grote kans dat ze het zeggen om origineel uit de hoek te komen.

’Koester je favoriete zintuig’. Een bevel. Een verzoek Gezegde, lijdend voorwerp. Dat is de kern van de regel. Maar tussen ‘Koester’ en ‘je favoriete zintuig’ staan twee elementen: ‘liefste’ (want dit is een liefdesgedicht) en ‘onder je vreemde hart’ (want dit is geen gewoon liefdesgedicht). Je zou verwachten dat ‘liefste’ vooraan in de regel zou staan. Je zou verwachten dat ‘onder je vreemde hart’ achteraan in de regel zou staan. Maar Anne Vegter rekt de kernzin op door die elementen er juist tussen te plaatsen. Zo krijgt de regel meer spanning, en eindigt hij op het belangrijkste, interessantste element. De regel is er lang van geworden, acht versvoeten. In de meeste gedichten is vier of vijf al genoeg.

‘Koester liefste’, ste wordt herhaald en het is gelijk of de hele zin de overtreffende trap heeft. De ie van ‘liefste’ komt terug in ‘favoriete’ (woorden die sowieso elkaars echo al zijn) maar de f staat er nu voor in plaats van erachter. Die f van ‘favoriete’ is ook een variatie op de v van ‘vreemde’. Het is een subtiel klankspel, zonder nadrukkelijke galm, maar het bindt de regel samen.

Dat ‘onder je vreemde hart’, is dat de jongensplaats waarover de titel van het gedicht spreekt? Een geheime plaats waar jongens hun jongensdingen beleven? Als er een zintuig onder het vreemde hart zit, dan is het een zintuig dat we niet of nauwelijks kennen, een zesde of zevende zintuig. Een zintuig waarmee de wereld op een onbekende manier wordt ervaren. Heeft alleen de liefste van Anne Vegter dat zintuig onder zijn hart? Of hebben alle jongens dat? Heeft iedereen misschien een eigen favoriete zintuig, ieder op een eigen plaats?

Je kunt de werkelijkheid op vele manieren beleven, net als deze regel. Je weet niet hoe een ander waarneemt, de wereld beleeft. Ook voor deze regel kan iedereen een favoriet zintuig koesteren.

Elke week onderzoekt Han van der Vegt hier de geschreven en ongeschreven regels van de Nederlandse poëzie.