Hoe is het eigenlijk gesteld met de pensioenen voor zelfstandige kunstenaars? Die vraag stelde ik mijzelf van de week en, krek, vandaag kreeg ik antwoord, bij monde van AENA, de Stichting Beroepspensioenenfonds voor Zelfstandige kunstenaars.

‘2012 was een bewogen jaar,’ zo laat AENA weten. En:

In economische en politieke zin is er veel gebeurd. Een belangrijke ontwikkeling is dat de overheid sterke bezuinigingen heeft doorgevoerd in de cultuursector. De overheidssubsidies voor de AENA pensioenpremies zijn per 1 januari 2013 stopgezet. Bent u zelfstandig kunstenaar die vanuit cultuurfondsen in 2012 of de jaren daarvoor subsidie heeft ontvangen en pensioen opgebouwd? Dan betekent bovenstaande dat u per 1 januari 2013 geen nieuw pensioen meer opbouwt.

Dat is allemaal niet mis, en AENA heeft dan ook besloten de zaak op te doeken. Of chiquer gezegd: er bestaat een voorgenomen besluit tot liquidatie van het pensioenfonds. Ook zal het pensioenfonds de veelal schamele kunstenaarspensioentjes niet meer verhogen aan de hand van de gemiddelde prijsstijging. In pensioenlands heet dat dan een ‘gewijzigde ambitie’.

Nu weet ik wel dat een beetje kunstenaar niet met pensioen gaat en kunst blijft maken totdat hij/zij er zo ongeveer bij neervalt. Maar toch… Dergelijke pecuniaire vergezichten stemmen niet bepaald vrolijk. Het reeds opgebouwde pensioen verliest in de loop der tijd onherroepelijk zijn waarde, al belooft het bestuur plechtig een jaarlijkse toeslag te verlenen: ‘indien de financiële situatie van het fonds zodanig is dat toekenning van toeslag niet ten koste gaat van de pensioenaanspraken en het fonds over voldoende vermogen beschikt.’ Right. Hopelijk hebben de kunstenaars wat geld gespaard in een oude sok, maar ik ben bang dat de meeste ‘pensioenonbewust’ door het leven stappen, zoals overigens ruim zeventig procent van de Nederlanders.