De pijnmachine

Voor Jan Frans van Dijkhuizen

De pijnmachine is feitelijk geen machine om pijn toe te brengen.
Hoewel de gebruikers zich regelmatig en soms noodlottig verwonden,
beweren de makers dat hij juist bedoeld is om de pijn te louteren
– zonder te vermelden of het om machineverwekte of bestaande,
om herinnerde of misschien zelfs om door derden ondervonden pijn gaat –,
terwijl de overlevenden van de machine liever spreken van een
vervorming die de pijn niet zozeer dragelijker maar ervaarbaarder maakt.
Aan directe invloed op het lichaam valt zijn effect niet toe te schrijven
want de machine laat de huid intact en roert nergens het zenuwstelsel.
Wie de pijnmachine niet aan den lijve ervaren hebben, verklaren
zijn klem vaak uit elektrische of andere stromen door zijn buizenrek,
en dit valt niet te ontkennen, al bevat hij geen energiebronnen en
is hij daar niet mee verbonden. Mogelijk haalt hij zijn krachten uit zichzelf,
uit de spanning die zijn onderdelen ten opzichte van elkaar vormen.
Niettemin roept hij achterdocht op. Er is twijfel of de pijnmachine
wel een machine is, of zijn werking niet alleen op suggestie berust.
Onderzoek laat echter zien dat het menselijk lichaam niet in staat is zelf
de in de machine doorstane gewaarwordingen te genereren.
Met alle discussie neemt de stroom van mensen die hun heil of genezing
bij de machine komen zoeken alleen maar toe, hoe hoog de prijs ook is.
Pas na dagen in de trage geduldige rij voor de koperen poort
worden zij toegelaten tot de zaal en snoeren zich aan de machine.
Ruggelings over de fluwelen moffen gestrekt die hun de kwetsuren
moeten lenigen wachten zij met wegdraaiende ogen op de trilling
waarmee de pijn wordt aangespannen tot een allesverenigende schreeuw.

 
____

Han van der Vegt is dichter, essayist en vertaler. Hij publiceerde vijf dichtbundels waarvan De zeilen van de aarde (Meulenhoff, 2010) de meest recente is. Van zijn lange gedicht Exorbitans hebben hij en Jan Frans van Dijkhuizen een ruimteopera op cd uitgebracht. Han van der Vegt heeft diverse dichtbundels voltooid of in voorbereiding, zoals De paladijnen, Eenzame goden en Wormgoor. In 2010 verscheen zijn kinderboek Het rode ei met illustraties van Loes Riphagen bij Gottmer Uitgevers Groep.