Vertaallab 21 Isobel Dixon – Spew
Vertaallab is een serie op Ooteoote die dichters uit andere taalgebieden aan de lezer voorstelt. Elke aflevering minstens één gedicht, bij voorkeur spiksplinternieuw. Dat u mag vertalen, als u wilt. Graag zelfs, wat ons betreft. Post uw Nederlandse vertaling van onderstaand gedicht als reactie op dit bericht.
Spew
Lasso, lasso, lasso
the sprinklers sough.
For coolth, you can lean
into the wet sheet sails
draped on the line
already drying
in the whipcrack afternoon.
Becalmed, your breath
the only stir
in the supine night,
you can line your spine up
with the wall’s sheer white,
let the plaster take
your body’s heat.
Flip the pillows
on the griddle of the bed
seeking out the only
sweet spot left
to lay your head.
Hold the milk jug
from the fridge against
your cheek, brief chill.
But your pooled
blood simmers on –
you will be spat out
for its lukewarm spill
and the heart’s dull pull:
ba-dum, ba-dum, ba-dum.
___
Isobel Dixon, Zuid-Afrikaanse van geboorte, woont en werkt al geruime tijd in Engeland. Haar dichtersdebuut Weather Eye (2001, Carapace) werd onderscheiden met de Olive Schreiner Prize 2004. Vervolgens verschenen haar dichtbundels A Fold in the Map (2007, Salt Publishing) en The Tempest Prognosticator (2011, Salt Publishing). J.M. Coetzee roemde haar laatste bundel als ‘a virtuoso collection’.
Haar gedichten verschenen onder meer in The Paris Review, The Guardian, Penguin’s Poems for Love (2009, Penguin Classics), The Forward Book of Poetry (2009) en The Best of British Poetry 2011 (2011, Salt Publishing).
Dixon werkt graag samen met andere kunstenaars. Zo ontstond onlangs The Debris Field: Salvaging the Titanic in Word, Sound and Image in samenwerking met de dichters Chris McCabe, Simon Barraclough, filmmaker Jack Wake-Walker en componist Oli Barrett. Op dit moment ontwikkelt zij samen met componist Roberto Rusconi de electroakoestische productie Doppelgänger.
foto auteur Jo Kearney
Spuw
Lasso, lasso, lasso
spuien de sproeiers.
Voor koelte kun je leunen
tegen de natte lakenzeilen
over de lijn gehangen
al bijna droog
in de zweepslagmiddag.
Windstilte, je adem
de enige opschudding
in de onderuitgezakte nacht,
kun je je ruggengraat richten
op de muur z’n uitgesproken
wit, laat het gips je
lichaamshitte overnemen.
Kantel de kussens
op het rooster van het bed
zoekend naar de enig
overgebleven zoete plek
om je hoofd neer te leggen.
Houd de melkfles
uit de koelkast tegen
je wang, korte kilte.
Maar je verzuurde
bloed smeult na –
je zult uitgespuugd worden
door zijn lauwwarm knoeien
en de droge trekken van het hart:
da-dam, da-dam, da-dam.
‘Pooled blood’ is een opeenhoping van blood, meestal in het onderlichaam. Het laatste deel van het gedicht gaat over menstruatie.
‘Maar je ingedaalde
bloed blijft borrelen –
je zult worden uitgespuugd
vanwege lauwe druppels
en het doffe duwen van het hart’
Hoe kun je dat zo stellig zeggen? Het is een mogelijkheid, maar ik las ‘pooled blood’ als een verbuiging van ‘blood pooling’, waarbij de circulatie vermindert door verwarming, en de spieren verzuren. Zodanig de samentrekking van ‘verzuurd bloed’ die een dergelijke associatie bij de Nederlandse lezer tracht op te wekken.
‘het doffe bonzen van je hart’ is idiomatischer dan wat ik eerder suggereerde – het Engels heeft ook niets buitenissigs. Bovendien blijft door het metrum het ‘hartritme’ bewaard.
Tweede strofe : ‘Becalmed’ verwijst naar ‘you’. Vandaar mijn voorstel :
Gesust, je adem
de enige beroering
nu de nacht neerligt,
kun je je rug rechten
tegen het harde wit
van de muur, je lichaamshitte
geven aan het pleisterwerk.
‘Sheer’ suggereert een rechte hoek, dus een contrast met de ‘liggende’ nacht. Vandaar ‘hard’ en ‘rechten’. ‘You’ blijft het onderwerp, net als in het Engels. Van een passieve constructie in de laatste regel heb ik afgezien : teveel omhaal van woorden. Bovendien vraagt de afsluiting van de strofe hier een mannelijke eindklank.
Spuw
Lasso, lasso, lasso
sissen de sproeiers.
Voor koelte kun je je vleien
tegen de natte lakenzeilen
over de waslijn
al bijna droog
in de geselmiddag.
Gesust, je adem
de enige beroering
nu de nacht neerligt,
kun je je rug rechten
langs het harde wit
van de muur, je lichaamshitte
afstaan aan het pleisterwerk.
De kussens omdraaien
op het rooster van het bed
op zoek naar de enige
overgebleven lekkere plek
om je hoofd op te leggen.
De melkkan uit de koelkast
tegen je wang houden,
even is het fris.
Maar je ingedaalde
bloed blijft borrelen –
je zult worden uitgespuugd
vanwege dat lauwe lekken
en het doffe getrek van je hart.
Badam, badam, badam.
@Nikki, het menstruatiebeeld is volgens mij essentiële subtekst. ‘Spew’ staat tegenover ‘spill’, het ‘mannelijke’ spuiten en spugen tegenover het ‘vrouwelijke’ lekken. Ik neem terug wat ik over het hart zei, het duwt of bonst niet maar trekt, zoals in jouw versie. Het gedicht begint met ‘lasso, lasso…’ en sissende sproeiers, het eindigt met ‘spill’ en die ‘pull’ van het hart. Dus ook een verlatingsthematiek. Met het oog daarop is de vertaling van ‘sweet’ best lastig. ‘Zoet’ is niet zo gangbaar als ‘sweet’, ‘lief’ is een mogelijkheid, ‘lekker’ ligt voor de hand maar doet dan weer geen recht aan het onderliggende drama.
Ik zie dat je een paar keer de gebiedende wijs hebt gebruikt. Dat kan natuurlijk, het Engels is dubbelzinnig. Maar alles is ook geschakeld aan dat ‘you can’ uit de eerste en tweede strofe. Ik vind het duidelijker om die verbinding te laten staan.