Gepubliceerd op: woensdag 30 mei 2012

Willem Schinkel: nieuwe woorden voor een nieuwe democratie

Op De Reactor bespreekt Samuel Vriezen De nieuwe democratie van socioloog en publicist Willem Schinkel.

Expliciet zegt Schinkel te schrijven voor iedereen die ‘jeugdigheid van geest heeft’ en gedreven wordt door de wens ‘om het bestaande kritisch te confronteren en het land opnieuw uit te vinden.’

Daartoe wil hij bestaande debatten voorzien van nieuwe analyses, en zelfs van een nieuwe taal. Zijn essayistiek kenmerkt zich door een grote hoeveelheid vaak spitsvondige neologismen, die beter in staat zouden zijn om te duiden wat er speelt in de Nederlandse politiek dan de woorden die iedereen steeds van elkaar nabauwt in de krantenkolommen. Racisme moeten we vervangen door ‘culturisme’ om het ‘exorcistische discours’, de technieken van de uitsluiting, van het hedendaagse populisme in Nederland preciezer te beschrijven. Dat populisme is niet authentiek, maar een ‘Realpopulisme’, eerder pragmatisch onderdeel van het systeem dan een uitdaging ervan. Spijtoptanten, die zuiver onder druk van een ideologische mode berouw tonen dat ze vroeger het multiculturalisme aanhingen, zelfs al heeft dat nooit als politiek programma bestaan, zijn ‘multiculturealisten’. Dat neologismen het denken een nieuwe impuls moeten geven heeft ook met snelheid te maken. In een interview in NRC zegt Schinkel daarover: ‘Je moet half onbegrijpelijk schrijven als je iets fundamenteel wilt openbreken. De wereld verandert te snel om haar te blijven beschrijven in steeds dezelfde woorden.’

Een principe dat volgens Vriezen alleen maar toe te juichen is, evenals Schinkels verlangen naar een nieuwe ‘utopische’ horizon. Maar hoe verhoudt de scherpte van Schinkels analyse van de huidige situatie zich tot zijn voorstelling van die nog niet bestaande utopie?

Lees de hele bespreking hier.

Over de auteur

- Jeroen van Rooij schrijft. Onder meer 'De eerste hond in de ruimte' (roman, 2010), 'Het licht' (roman, 2012), poëzie in Parmentier en DW B, essays in nY, kritieken op De Reactor en lezingen in Perdu. Hij woont en werkt in Amsterdam.