Gepubliceerd op: dinsdag 13 december 2011

Helen Mort over neuropoëzie

Brits dichteres Helen Mort doet voor haar PhD aan Sheffield University onderzoek naar de wijze waarop neurowetenschap en poëzie elkaar kunnen complementeren. Zij heeft deze maand een blog opgericht om hierover met anderen van gedachten te wisselen:

Poetry, mysterious enough to those who write it, remains still more mysterious to neuroscience (discussing synaesthesia, Ramachandran concedes ‘we don’t have the foggiest idea of how metaphors work or how they are represented in the brain’). Experimental processes seem very distant from the intuitive, contextual acts of reading and writing. I don’t believe we’d benefit from attempting fMRI scans on poets absorbed in scribbling a masterpiece any more than we’d gain from using a sonnet to explain a brain lesion. But that doesn’t mean that poetry and neuroscience can’t have an interesting dialogue.

In 2007, Jonah Lehrer published a great book called ‘Proust was a Neuroscientist’, about the ways in which artists from Whitman to Woolf have artistically anticipated or pre-empted key discoveries in neuroscience. His contention is that real insight comes from combining different ways of exploring the world: ‘the reductionist methods of science must be allied with an artistic investigation of our experience…the experiment and the poem compliment each other. The mind is made whole’.

Lees meer op Poetry on the Brain.

Over de auteur

Displaying 7 Comments
Have Your Say
  1. Sluikreclame zoals u het nog nooit zag: lees nu het Sheffieldse citybook ‘The God of Gaps’ van Helen Mort in het Engels, Frans en Nederlands (vertaling Willem Groenewegen!) op http://www.city-books.eu/nl/kunstenaars/p/detail/helen-mort. Of download het als gratis e-book. Of luister naar de podcasts. Of doe het allemaal tegelijkertijd!

  2. onderzoek naar waar rijm (en refrein), metafoor zich in brein situeren?!

  3. Matthijs Ponte zegt:

    Nee, dat staat er volgens mij nu juist niet: I don’t believe we’d benefit from attempting fMRI scans on poets absorbed in scribbling a masterpiece any more than we’d gain from using a sonnet to explain a brain lesion. But that doesn’t mean that poetry and neuroscience can’t have an interesting dialogue.

  4. Willem Groenewegen zegt:

    Helen Mort noemt twee voorbeelden van mensen die zich bezighouden met de raakvlakken tussen neurowetenschap en poëtica: V.S. Ramachandran die zich met de esthetica van hersenonderzoek bezighoudt en Jonah Lehrer, met zijn literaire bloemlezing ‘Proust Was A Neuroscientist’.
    Mort is net aan haar onderzoek begonnen. Ben benieuwd hoe haar visie op dit onderwerp zich op haar blog zal ontwikkelen.

  5. dat is nu net waar die science zich op richt, Matthijs, op de plaats waar het [zogenaamd] (met gemiddelden!) oplicht

    en wat ‘esthetica van hersenonderzoek’ mag voorstellen, Willem, ontgaat me, net zoals het neuroscientisme van Proust, die gelukkig verdwaalde in koek- en ook vrouw- associaties

  6. Nou ja, er zijn natuurlijk ook neurowetenschappers als Antonio Damasio die daar een genuanceerder visie op hebben en inzichten van denkers als Maurice Merleau-Ponty proberen te doordenken binnen het domein van de neurowetenschappen.
    Ik zie het bezwaar wel, alleen wordt hierboven een veel bescheidener houding aangenomen: men wil mensen helemaal niet aansluiten op fMRI-scans om tot een neurowetenschappelijke analyse van (de receptie van) een gedicht te komen of aan te wijzen ‘waar de metafoor zich in het brein situeert’.

  7. Frank Keizer zegt:

    Het ligt genuanceerder inderdaad, maar ik ben toch op mijn hoede als ik lees dat literatuur inzichten uit de neurowetenschappen prefigureert. Marketing natuurlijk, die titel, maar toch: los van de betwistbare geschiedopvatting die hieruit spreekt, lijkt het me een uiting van een zekere romantische naïviteit, of zelfs ‘humanistisch ressentiment’ om te denken dat literatuur relevanter wordt als ze de wetenschap aanvult.

    Wat niet wil zeggen dat er geen uitwisseling kan bestaan tussen de neurowetenschappen en de literatuur. Ik zoek alleen liever de conflicten op dan de dialoog. Samen met Stephan Besser (UvA) stel ik een voor Parmentier een dossier samen over neurocultuur, oftewel de fascinatie met het biologische fundament van onze identiteit, in verschillende disciplines, van politiek tot technologie en van literatuur tot film. Jan Lauwereyns hebben we om een essay over neuroesthetiek gevraagd. Verder staan er in het nummer bijdragen van Stephan Besser, Jan Slaby, Patricia Pisters, Flora Lysen, Tammy Castelein en ondergetekende, en is er poëzie van Han van der Vegt en Leo Vroman. Verschijnt in het voorjaar van 2012.