De geperverteerde jeugd slaat terug
Odile Heynders en Merijn Oudenampsen corresponderen op De Reactor over De intellectuele verleiding van Frits Bolkestein. In haar brief aan Oudenampsen vroeg Heynders zich af hoe Bolkestein de intellectueel definieert (antwoord: nauwelijks) en waarom hij deze figuur zo wantrouwt.
Merijn Oudenampsen antwoordt met een onderzoekje naar de praktijken van praktijkman Bolkestein:
Begin jaren zeventig wordt Bolkestein directeur van Shell Indonesië. Op uitnodiging van de dictator Soeharto mag Shell weer terugkeren in de voormalige Nederlandse kolonie. In de jaren daarvoor had Soekarno grote delen van de enorme koloniale bezittingen van Shell genationaliseerd. In 1965 vond een coup plaats die nu wordt toegeschreven aan generaal Soeharto, met medeweten en steun van Nederland, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. De coup leidde tot een genocidale massamoord: schattingen houden het op een half miljoen tot een miljoen aanhangers van Soekarno’s Communistische Partij PKI, overwegend arme boeren. Volgens openbaar gemaakte Amerikaanse rapporten hebben de V.S. samen met Groot Brittannië, zowel materiële als informatieve en financiële steun geleverd aan de massamoorden. De inlichtingendienst van Shell had al eerder informatie over de communistische beweging samengebracht en financierde anti-communistische campagnes, zoals de oud-NRC redacteur Peter Schumacher heeft beschreven in zijn recent heruitgegeven Ogenblikken van genezing (2011). Of Shell op directe wijze betrokken is geweest bij de latere massamoorden is onduidelijk, aangezien het archief van Shell om overduidelijke redenen niet publiekelijk toegankelijk is.
Nadat de lijken waren opgeruimd, kregen Shell en het Nederlandse bedrijfsleven weer toegang tot het grondstoffenrijke Indonesië. Als beloning steunden de Nederland regering en het Nederlandse bankwezen het regime van Soekarno (dat hoog scoort op kleptocratie, autocratie en massamoord) met vele miljarden aan subsidies en leningen. In zijn hoedanigheid als Shell-directeur was Bolkestein in direct contact met de politiek verantwoordelijken, zo niet de opdrachtgevers van de massamoord.
En als we Bolkestein op zijn denken en niet op zijn daden beoordelen? Dan blijkt volgens Oudenampsen dat De intellectuele verleiding een ‘ode aan de contradictie‘ is.