Gepubliceerd op: zaterdag 17 september 2011

Paul Claes vertaalt Herakleitos ‘Alles stroomt’

Op 22 augustus verscheen Paul Claes’ vertaling van Herakleitos’ Alles stroomt. Fragmenten. Een fragment is te lezen op de Athenaeum Boekhandel:

“De opvatting dat alles altijd in beweging is, wordt mobilisme genoemd. Plato (Theaitetos, 181a) noemt de aanhangers daarvan spottend ‘diarreelijders’. Aristoteles (Fysika, 253b10-12) verwijt Herakleitos dat hij geen onderscheid maakt tussen verschillende soorten van beweging. De meest radicale mobilist is de heraklitische denker Kratylos, volgens wie je zelfs niet één keer in dezelfde rivier kunt stappen (B91). Plato neemt hem in de naar hem genoemde dialoog op de korrel en noemt Kratylos en andere mobilisten ‘druipneuzen’.
Aan het slot van zijn gedicht over gedaanteveranderingen (Metamorfosen, 15.178) vertaalt de Romeinse dichter Ovidius panta rei als cuncta fluunt, ‘alles stroomt’, maar hij legt die woorden in de mond van Herakleitos’ tegenstander, Pythagoras, die aan een eeuwige zielsverhuizing geloofde.
De Amerikaanse modernist Ezra Pound vertaalt het fragment in zijn gedicht Hugh Selwyn Mauberley(1920):

All things are a flowing,
Sage Heracleitus says;
But a tawdry cheapness
Shall outlast our days.

De Ierse auteur Samuel Beckett parodieert de woorden in het toneelstuk En attendant Godot (1952), waarin Estragon zegt: Tout suinte, ‘Alles zweet (lekt, sijpelt)’ en vervolgt met: On ne descend pas deux fois dans le même pus, ‘Men daalt geen tweemaal af in dezelfde pus’ (zie B91).
Hugo Claus kant zich tegen de uitspraak in gedicht 5 van De aap in Efese, 1998 (bibliofiele uitgave, opgenomen in Wreed geluk, 1999):

Dat alles vloeit
heeft zij nooit beweerd.

Over de auteur

Displaying 2 Comments
Have Your Say
  1. Adriaan Krabbendam zegt:

    Sit down on this bank of sand
    and watch the river flow
    (B. Dylan)

  2. jjpollet zegt:

    🙂