“Kan literatuur vandaag nog dienen voor politieke verandering? We kunnen vragen stellen bij die vraag, zoals: wat is politiek, en wat betekenen de woorden ‘vandaag nog’? Bertolt Brecht schreef dat hij in duistere tijden leefde, en iedereen weet ongeveer waar dat op slaat: crisis, nazisme, wapengekletter; Brecht was typisch een man van de periode 1914-1945, die we nu soms aanduiden als ‘de tweede dertigjarige oorlog’.

De tijd waarin Europeanen vandaag leven is daar niet mee te vergelijken; hij is even duister, maar wel op een andere manier. Eén verschilpunt moet ik speciaal beklemtonen: juist toen, in Brechts tijd, dachten zeer velen dat er ondanks alles een fundamentele verbetering van de maatschappij mogelijk was, en het alomtegenwoordige geweld zagen ze vaak als geboortepijn van een nieuwe wereld. In de jaren zestig staken de grote verwachtingen opnieuw de kop op, maar vandaag weten we beter: slechts één economisch en politiek systeem is aanvaardbaar, en wie er anders over denkt heet al gauw extremistisch, of erger.

Hoe zou iemand in déze constellatie literatuur kunnen schrijven die gericht is op politieke verandering? Hoe zou er ‘vandaag nog’ een oeuvre kunnen ontstaan dat enigszins vergelijkbaar is met dat van Brecht?”

De lezing die Joris Note uitsprak  over literatuur en politiek tijdens Poetry International 2011 is  te lezen op De Wereld Morgen. (foto: Bertold Brecht)